İngilizcesi ‘Big Rocks First’ ve zaman yönetimi için bilinen altın kurallardan biri.

Bu sözün sahibi 2012 yılında, 79 yaşında vefat eden, eğitimci, danışman, ve ‘Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı’ kitabının yazarı Stephen Covey. ‘Zaman hiç yetmiyor’, ‘Hiçbir şeye yetişemiyorum’ diyorsanız Covey’in altın kuralı size yardımcı olabilir.

Aslında çok basit bir mantığı var. Şöyle düşünün: Elinizde irili ufaklı taşlar, bir miktar su ve biraz da kum var. Amacınız bunların hepsini, çok da büyük olmayan bir kovaya sığdırabilmek. Bu çalışmadaki her bir obje, hayatınızda bir alanı, bir görevinizi temsil ediyor. İri taşlar, bizim için önemli ve önceliği olan işlerimiz; ufak taşlar daha az önemli olan işler veya yapmak zorunda olduklarımız. Biraz kum ve bir miktar su zaman çalıcıları temsil ediyor, yani aslında hayatımıza hiçbir katkısı olmayan, bizi bir hedefe götürmeyen ama çoğu zaman da keyif veren şeyler. İşte bunların hepsini, sınırları belli ve değişmez olan bir kovaya, yani zamana koymaya çalışıyoruz. Covey’in ünlü videosunda da gösterdiği gibi bir kovaya tüm bunları sığdırmak mümkün. Yani, hayatımızda istediğimiz şeylere, doğru planlama yaparak zaman ayırabiliriz.  Bunun altın kurallarından biri de, büyük taşlara öncelik vermek, yani kovayı doldurmaya ilk bu iri taşlardan başlamak.

Hayatınıza bir göz atın… Bir gününüz nasıl geçiyor? Neye, ne kadar zaman ayırıyorsunuz? Örneğin, kaç saat internet başındasınız? Kaç saat televizyon izliyorsunuz? Kaç saat uyuyorsunuz? Kaç saat trafikte zaman geçiriyorsunuz? Trafikten belki kaçışınız yok… Büyük şehirlerde eliniz mahkum, ama acaba bu zamanı daha iyi değerlendirebilir misiniz? Bu sorulara dürüstçe cevap vererek zamanınızın nereye gittiğini görüp, gerekli değişiklileri yapabilirsiniz.

Yapacağınız ilk iş, önceliklerinizi, yani büyük taşlarınızı, belirlemek. Sizce bunlara yeterince zaman ayırıyor musunuz? Örneğin, düzenli spor yapmak istiyorsunuz ama bir türlü zaman bulamıyorsunuz. Kendinize ilk soracağınız soru, ‘Neden düzenli spor yapmak istiyorum? Neden önemli bu benim için?’ Bunun cevabını bulduktan ve önemli olduğuna siz kendiniz inandıktan sonra, hayatınızdaki zaman çalıcılara bakın. Diyelim ki, her akşam dizi izliyorsunuz, internette sosyal medya platformlarında 2-3 saat geçiriyorsunuz. Tabi ki, bunlar da olmalı hayatınızda. Biraz dinlenmeli ve eğlenmelisiniz. Ancak sizin hedeflerinizden biri düzenli spor ve sağlıklı yaşam ise; dizi, film, internet, telefonda konuşmak gibi alışkanlıklarınızı çok değil, sadece birer saat azaltarak gerçekten istediğiniz şeylere zaman ayırabilirsiniz. Eğer bunu yapabilirseniz, hem zevk aldığınız, hem de sizin için önemli olan her şey için zaman bulabilirsiniz. Tüm taşlarınızı, suyu ve kumu, hepsini kovaya sığdırabilirsiniz.

Şimdi kağıdı, kalemi alın ve bir hafta boyunca nelere, ne kadar zaman ayırdığınızı takip edin. Bir hafta sonunda, karşınıza çıkan tablo sizi şaşırtabilir. Bu sonuca göre yapmak istediğiniz ilk değişikliği belirleyin ve bir hafta boyunca bu yeni alışkanlığınızı hayata geçirmeye çalışın. Önemli olan denemek.

Uzman Psikolog Rengin Işık