3 soru-3 cevap: Mindfulness
Mart 15, 2017
Son dönemlerin oldukça popüler kavramlarından ‘mindfulness’, iş hayatından eğitime, sporculardan sanatçılara kadar pek çok kişinin dilinde.
Bu konu üzerine yapılan TED konuşmalarının, verilen eğitimlerin ve yapılan araştırmaların sayısı her geçen gün artıyor.
Peki ‘mindfulness’ hakkında bilmemiz gerekenler neler? Şimdi 3 soru-3 cevap ile ‘mindfulness’ı yakından tanıyalım.
Mindfulness, Türkçesi bilinçli farkındalık, şimdiki anın farkında olmak ve dikkatimizi şu anda olan deneyime odaklamak demektir. Bilincin bilincinde olmak, yani şimdiki anda var olan hislerin ve zihnimiz her neyle meşgul oluyorsa onun bilincinde olmak, farkındalığımızı şimdiye yönlendirmek,hissimizi, deneyimimizi gözlemlemek ve yargısızca kabul etmektir.Bilinçli farkındalık aslında hepimizde olan bir beceridir. İstersek şu andaki deneyimimize hemen odaklanabilir, her ne yapıyor veya hissediyorsak tamamen onun farkında olmak için çaba gösterebiliriz. Ancak çoğu zaman stresli ve yüksek tempolu hayatlarımızda hem yoğun bir uyaran yağmuruna maruz kalıyoruz ve çok hızlı yaşıyoruz, hem de dikkatimizi uzun süreli olarak bir konuya odaklayamıyoruz. Dolayısıyla gerek okul hayatında, gerekse iş hayatında zihinlerimiz yorgun ve dayanıksız hale geliyor. Çoğu zaman hayatımızı otomatik pilotta yaşıyoruz; hem kendi deneyimlerimizin, hem de etrafımızda olan değişikliklerin farkına bile varmıyoruz.
Özellikle sayıları son yıllarda artan araştırmalar, bilinçli farkındalığın pek çok yararını kanıtlarıyla ortaya koyuyor. Araştırmalar düzenli bir şekilde bilinçli farkındalık uygulamaları yapanların:
Bunun yanı sıra, araştırmalar sadece 8 hafta kadar kısa sürede bilinçli farkındalık egzersizlerini düzenli bir şekilde uygulayan bireylerin beyinlerinde yapısal değişiklikler olduğunu saptamış. Yukarıdaki maddelere paralel olarak beyinde korku ve duygu merkezi olan amigdalanın küçüldüğü ve en üst seviye beyin fonksiyonlarının gerçekleştiği prefrontal korteks bölgesinde boz maddenin (gray matter) arttığı bulunmuş. Kısacası, sağlıklı ve dinç bir beden için nasıl spor yapıyorsak, sağlıklı ve dinç bir zihin için de bilinçli farkındalık egzersizleri yapabiliriz.
Bilinçli farkındalık becerimizi geliştirmek için düzenli pratik yapmamız gerekiyor. Örneğin, şu anda bu yazıyı okurken dikkatinizi nefes alışverişinize odaklayın…Nefes hissinizi fark edin. Nefesin sıcaklığını, ritmini, derinliğini fark etmeye, her bir nefes alışverişinizi gözlemlemeye çalışın… Bu egzersiz için bu yazıyı okumaya ara verin ve 1-2 dakika boyunca nefesinizi hissetmeye, dikkatinizi sadece nefesinize odaklamaya çalışın. Nefesinizi bedeninizde en rahat nerede hissediyorsunuz? Bu noktayı bulun ve dikkatinizi bu noktaya yoğunlaştırın ve nefesini merakla izleyin. Eğer az önce nefes hissinize, nefes alışverişinize odaklandıysanız, o zaman bilinçli farkındalığı kısa bir süre için deneyimlediniz. Nefesinizi bir aracı olarak kullandınız ve şu ana odaklandınız.
Bu oldukça basit geliyor kulağa, değil mi? Evet basit, ancak o kadar da kolay değil. Çünkü fark edeceksiniz ki nefesinize odaklanırken, bir süre sonra zihniniz gezinmeye başlayacak. Örneğin, az önceki 1-2 dakikalık egzersiz sırasında ne düşündünüz, zihniniz neredeydi?
Merak etmeyin zihninizin gezinmesi son derece normal. Düşünmek ve düşünce üretmek zihnimizin doğasında var. Zihniniz gezinmeye başladığında tek yapmanız gereken düşüncelerinizi fark etmeniz, onları serbest bırakmanız ve tekrar nefesinize odaklanmanız. Bunu yaparken düşüncelerinizi mavi bir gökyüzünde gezinen, şekil değiştiren beyaz bulutlar olarak hayal edebilirsiniz. Bu pratiği ve bir çok bilinçli farkındalık tekniğini düzenli uygulayarak siz de daha iyi hissettiğiniz ve daha farkında olduğunuz anlarınızın sayısını arttırmaya başlayabilirsiniz.
‘Mindfulness’ ile ilgili bilgi almak ve açılacak workshop’ları öğrenmek isterseniz risik@ku.edu.tr adresinden Rengin Işık Akın’a e-posta yazabilirsiniz.
Rengin Işık Akın, Uzm. Psk.